Yapon tədqiqatçıları aşkar ediblər ki, müasir siyanobakteriyaların əcdadlarında milyardlarla il əvvəl artıq ibtidai bioloji saatlar olub və zaman keçdikcə bu saatlar Yerin gündəlik ritminə köklənib.
HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Communications" (NatCom) jurnalında dərc olunub.
Siyanobakteriyalar atmosferin oksigenlə doyurulmasında əsas rol oynayan ən qədim fotosintetik orqanizmlərdir. Fukui Prefektura Universiteti və Molekulyar Elmlər İnstitutunun alimləri bu bakteriyaların sirkadiyalı ritmlərinə nəzarət edən KaiA, KaiB və KaiC zülallarını tədqiq ediblər. Onlar sınaq borusunda “bioloji saat” yaratdılar və müasir və qədim zülalların işini müqayisə edib.
Məlum olub ki, qədim siyanobakteriyaların ritmi 18-20 saat olub - tədqiqatçıların fikrincə, bir neçə milyard il əvvəl Yer kürəsində bir gün məhz belə olub. Bu o deməkdir ki, zülal molekulları planetin fırlanma sürətinin “yaddaşını” saxlayıb.
Layihə rəhbəri Atsushi Mukaiyama deyib: "Biz qədim bakteriyaların fotosintezi mümkün qədər səmərəli həyata keçirmək üçün gecə və gündüzün dəyişməsini "proqnozlaşdırmağı" nə vaxt və necə öyrəndiklərini anlamaq istədik".
Alimlər müəyyən ediblər ki, ən qədim KaiC zülalları ritmik aktivliyə malik deyildi, lakin zaman keçdikcə - xüsusilə iqlim fəlakətləri zamanı - onlar təkamül keçirərək rəqsləri öz-özünə saxlamaq qabiliyyətinə yiyələniblər.
"Siyanobakteriyalar çoxdan öz bioloji saatlarını 24 saatlıq ritmə uyğunlaşdırıblar, lakin ümid edirik ki, gələcəkdə biz bu prosesi sürətləndirə biləcəyik - və digər planetlərə uyğunlaşdırılmış bioloji saatlarla orqanizmlər yarada biləcəyik", professor Şuji Akiyama əlavə edib.
Samir
